งิ้วหรืออุปรากรจีนคืออะไร

งิ้ว หรือ อุปรากรจีน (戏曲) เป็นการแสดงที่ผสมผสานการขับร้องและการเจรจาประกอบกับลีลาท่าทางของนักแสดงให้ออกเป็นเรื่องราว โดยสมัยนั้นได้นำเอาเหตุการณ์ต่างๆ ในพงศาวดารและประวัติศาสตร์มาดัดแปลงเป็นบทแสดง รวมทั้งยังมีการนำเอาความเชื่อทางประเพณีและศาสนาเข้าไปผสมผสานกับการแสดงงิ้วด้วย เดิมประเทศจีนมีงิ้วราว 300 กว่าประเภท ส่วนใหญ่จะเป็นงิ้วท้องถิ่น ส่วนงิ้วระดับประเทศ เช่น งิ้วปักกิ่ง, งิ้วเส้าซิง, งิ้วเหอหนันและงิ้วกวางตุ้งโดยงิ้วปักกิ่ง เป็นงิ้วที่มีชื่อเสียงมากที่สุด ปัจจุบันงิ้วได้รับการยอมรับจากองค์การยูเนสโก และยกระดับงิ้วให้เป็น ‘มรดกโลก’
ประเภทของงิ้วที่แสดงสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ งิ้วหลวงกับ งิ้วท้องถิ่น
- งิ้วหลวงคือ งิ้วประจำชาติของประเทศจีน มีวิวัฒนาการมาจากงิ้ว ที่เคยจัดแสดงในราชสำนักของจีนเรียกกันว่า จิงจวี่(京剧)หรือ กั๋วจวี้(国剧) ซึ่งจะเป็นงิ้วที่มีมาตรฐาน และเน้นความถูกต้องในศิลปะการแสดงของตัวละครทุกๆตัว ไม่ว่าจะเป็นลีลาการร่ายรำ ท่วงทำนอง เสียงดนตรีประกอบเรื่อยไปจนถึงการแต่งกายและการแต่งหน้าของตัวละคร ซึ่งมาตรฐานดังกล่าวนี้เองที่เป็นสิ่งสะท้อนให้เห็นถึงการแต่งกาย วัฒนธรรมจารีตประเพณีดั้งเดิมของชาวจีนในยุคโบราณได้อย่างชัดเจน
- งิ้วท้องถิ่น คืองิ้วที่เจริญขึ้นในมณฑลหรือเขตหนึ่งๆ โดยมีวิวัฒนาการจากการละเล่นพื้นเมืองในท้องถิ่นนั้น เกิดขึ้นในแต่ละมณฑล....โดยจะไม่เคร่งครัดเรื่องการแต่งกาย ภาษาที่ร้องก็จะเป็นภาษาถิ่น จึงมีชื่อเรียกต่างๆกันออกไป เช่น งิ้วแต้จิ๋ว งิ้วฮกเกี้ยน งิ้วกวางตุ้ง งิ้วไหหลำ เป็นต้น แบบแผนของงิ้วท้องถิ่นจึงดูไม่เคร่งครัดสักเท่าไหร่นัก แตกต่างไปจากงิ้วหลวง
ประเภทของงิ้วที่แสดงสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ งิ้วหลวงกับ งิ้วท้องถิ่น
- งิ้วหลวงคือ งิ้วประจำชาติของประเทศจีน มีวิวัฒนาการมาจากงิ้ว ที่เคยจัดแสดงในราชสำนักของจีนเรียกกันว่า จิงจวี่(京剧)หรือ กั๋วจวี้(国剧) ซึ่งจะเป็นงิ้วที่มีมาตรฐาน และเน้นความถูกต้องในศิลปะการแสดงของตัวละครทุกๆตัว ไม่ว่าจะเป็นลีลาการร่ายรำ ท่วงทำนอง เสียงดนตรีประกอบเรื่อยไปจนถึงการแต่งกายและการแต่งหน้าของตัวละคร ซึ่งมาตรฐานดังกล่าวนี้เองที่เป็นสิ่งสะท้อนให้เห็นถึงการแต่งกาย วัฒนธรรมจารีตประเพณีดั้งเดิมของชาวจีนในยุคโบราณได้อย่างชัดเจน
- งิ้วท้องถิ่น คืองิ้วที่เจริญขึ้นในมณฑลหรือเขตหนึ่งๆ โดยมีวิวัฒนาการจากการละเล่นพื้นเมืองในท้องถิ่นนั้น เกิดขึ้นในแต่ละมณฑล....โดยจะไม่เคร่งครัดเรื่องการแต่งกาย ภาษาที่ร้องก็จะเป็นภาษาถิ่น จึงมีชื่อเรียกต่างๆกันออกไป เช่น งิ้วแต้จิ๋ว งิ้วฮกเกี้ยน งิ้วกวางตุ้ง งิ้วไหหลำ เป็นต้น แบบแผนของงิ้วท้องถิ่นจึงดูไม่เคร่งครัดสักเท่าไหร่นัก แตกต่างไปจากงิ้วหลวง
งิ้วเป็นอุปรากรจีนที่แสดงศิลปะประจำชาติจีนที่พัฒนามาหลายร้อยปี มีรูปแบบและลีลาการแสดงที่เป็นแบบแผนและสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน งิ้วสามารถจำแนกตามลีลาที่แตกต่างกันของเครื่องดนตรีและภาษาท้องถิ่นซึ่งมีมากกว่าร้อยชนิด ในสมัยโบราณแสดงร่วมกันทั้งผู้หญิงและผู้ชาย จนกระทั่งกลางคริสต์ศตวรรษที่ 18 ในสมัยจักรพรรดิเฉียนหลง มีพระราชโองการห้ามผู้หญิงแสดงร่วมกับผู้ชาย คณะอุปรากรจีนจึงต้องแสดงเป็นเพศตรงข้าม โดยผู้หญิงแสดงแทนผู้ชาย ผู้ชายแสดงแทนผู้หญิงมาจนถึง 200 ปี แต่ในปัจจุบันก็นิยมใช้ผู้แสดงแบบชายจริงหญิงแท้

อุปรากรปักกิ่ง เป็นแบบฉบับมาตรฐานของการแสดงอุปรากรจีนเนื่องจากมีการใช้ภาษาราชการมีการพัฒนาการด้านการแสดงอย่างมีระเบียบ อีกทั้งเป็นที่นิยมของขุนนาง ข้าราชการชั้นสูง ดังนั้นอุปรากรของปักกิ่งจึงเป็นตัวแทนของศิลปะและวัฒนธรรมด้านการแสดงของจีน อุปรากรของจีนเน้นการแสดงศิลปะ 5 ลักษณะได้แก่
-การแสดงดนตรี
-การขับร้อง
-การแสดงระบำและนาฏลีลา
-การแสดงอารมณ์และท่าทาง
-การแสดงศิลปะการสู้รบป้องกันตัวและกายกรรม
ศิลปะของชาวจีนตั้งแต่อดีตกาลนั้น ไม่เน้นการแสดงศิลปะรูปแบบเดียวแต่จะเน้นไปในด้านการผสมผสานศิลปะร่วมกัน เช่น การขับร้องจะต้องมีระบำหรือนาฏลีลาประกอบพร้อมกับการบรรเลงดนตรี การระบำรำฟ้อนต่างๆ มักมีการขับร้องและบรรเลงดนตรีควบคู่กันไป เป็นต้น ซึ่งมีความแตกต่างกับศิลปะตะวันตกเป็นอย่างมาก อุปรากรจีนเป็นศิลปะชั้นสูงที่มีแบบแผนประเพณีสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน นักแสดงต้องผ่านการฝึกฝนตั้งแต่เยาว์วัย
Comments
Post a Comment